(Người Chăn Nuôi) – Bệnh phó thương hàn ở chim cút (Salmonellosis) là bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn Sallmonella gây ra, chim ở mọi lứa tuổi đều cảm nhiễm với bệnh. Đây cũng là bệnh mà người nuôi hay phải đối mặt.

Nguyên nhân

Bệnh thương hàn do vi khuẩn Salmonellosis gây ra. Vi khuẩn có thể nuôi cấy, phát triển tốt ở môi trường thạch nước thịt và peptone ở pH là 7,2, nhiệt độ 370C. Vi khuẩn bị diệt ở nhiệt độ 600C trong 10 phút, dưới ánh sáng mặt trời trong 24 giờ. Nhưng chúng có thể tồn tại 20 ngày khi đặt trong bóng tối. Một số hóa chất có thể diệt được vi khuẩn như KMnO4 1/1.000 trong 3 – 5 phút.

Trong tự nhiên, nhóm vi khuẩn thương hàn có thể gây bệnh cho nhiều loại gia cầm khác nhau như chim cút, gà, vịt, các loài chim trời… Chim cút ở các lứa tuổi đều có thể bị nhiễm bệnh. Bệnh lây chủ yếu qua đường tiêu hóa. Khi ăn uống phải thức ăn hoặc nước uống có vi khuẩn, chim sẽ bị nhiễm bệnh. Bệnh cũng có thể lây qua trứng khi chim cút mẹ bị nhiễm bệnh hoặc lây từ loài gia cầm khác sang chim cút. Bệnh có thể lây nhiễm quanh năm, nhưng thường xuất hiện nhiều vào các tháng có thời tiết ấm áp và ẩm ướt trong mùa xuân, đầu mùa hè và cuối mùa thu.

Triệu chứng

Tỷ lệ trứng giảm 10 – 30%, ăn giảm, ủ rũ, phân loãng và trắng, chết. Trứng cút bệnh có dính máu, trứng nhọn và mềm. Đối với cút con có hiện tượng ủ rũ, mắt lim dim, khô chân xù lông, sã cánh, phân loãng có màu trắng, với những con bệnh nặng có thể bị chết.

Chim cút ở các lứa tuổi đều có thể bị bệnh thương hàn

Bệnh tích

Khi mổ khám chim bệnh thấy có các bệnh tích sau: Gan sẫm màu có lấm tấm xuất huyết trong những ngày đầu, sau hoại tử trắng như đinh ghim. Mật sưng to. Ruột tụ máu và xuất huyết. Nếu kéo dài có hoại tử viêm loét từng đám. Buồng trứng bị teo và tích máu.

Phòng bệnh

Thực hiện đầy đủ các biện pháp phòng bệnh cho chim chim cút như: Ðảm bảo chuồng nuôi thoáng mát, có ánh nắng chiếu vào; Thức ăn phải đủ chất dinh dưỡng, không ẩm mốc; Nước uống phải sạch và được thay thường xuyên; Ðịnh kỳ vệ sinh, sát trùng chuồng trại bằng Formalin 2 – 3%, Iodine 0,5% hoặc Cloramin T 0,5 – 2%… toàn bộ nền và tường chuồng nuôi; Chăm sóc nuôi dưỡng tốt; Ngăn ngừa tiếp xúc với động vật gặm nhấm, gián và các loài chim hoang dã. Thực hiện nguyên tắc cùng ra cùng vào; Dọn vệ sinh sạch sẽ, sát trùng dụng cụ chăn nuôi sau mỗi đợt xuất chuồng, để trống chuồng trại 10 – 15 ngày mới nuôi tiếp đợt khác. Thường xuyên tiêm chủng chống lại vi khuẩn Salmonella; Bổ sung Vitamin C, chất bổ trợ để tăng sức đề kháng, giảm stress và tạo miễn dịch tốt cho chim cút nuôi.

Khi có bệnh xảy ra cần cách ly chim ốm để điều trị; Phun thuốc sát trùng, tiêu độc toàn bộ khu vực chăn nuôi liên tục 2 – 3 lần trong tuần đầu; Chuồng nuôi phải để nguyên trạng, phun thuốc sát trùng và ủ trong 5 – 7 ngày; Hạn chế ra vào trại; Thực hiện quét dọn, thu gom và tiêu hủy phân rác, chất độn chuồng; Rửa sạch chuồng trại và các dụng cụ chăn nuôi, để khô sau đó phun thuốc sát trùng 2 lần, cách nhau 10 – 15 ngày bằng các dung dịch sau: Nước vôi tôi 10%, Formalin 2 – 3%, Crezin 5%; Bổ sung các chất dinh dưỡng bổ trợ để tăng cường sức đề kháng cho đàn chim cút. Toàn bộ số chim trong chuồng có chim ốm cho uống dung dịch Chloramphenicol 250 mg/lít nước uống, hoặc Teramycin 250 mg/lít nước uống hoặc Neotesol. Nghiền nhỏ 2 viên thuốc trên pha chung trong 1 lít nước cho uống liên tục 4 ngày (nếu nước và thuốc hết tới đâu thì pha bổ sung tới đó) sau nghỉ 3 ngày sử dụng 6 tuần liền đối với cút thịt. Còn cút để dùng liên tục trong thời gian đẻ, nhưng mỗi tuần chỉ dùng thuốc phòng 3 ngày, nghỉ 4 ngày.

Ngoài ra, có thể sử dụng một trong các loại thuốc sau:

– Neotesol 2,5 g/lít nước uống (1/2 muỗng cà phê)

– Amfuridon 6 g/lít nước uống

– Neo-Terramycin 500 mg/lít nước uống

– Chlotetrasol 2,5 mg/lít nước

– T.T.S. 2,5 kg/lít nước uống

Liệu trình cũng pha nước uống như trên.

Trị bệnh

Dùng một trong những loại kháng sinh trên nhưng liều tăng gấp đôi và liệu trình điều trị 5 – 7 ngày mới ngưng. Kết hợp với Vitamin B1, C, K để bổ trợ cho chim cút trong quá trình điều trị. Trong quá trình trị bệnh, người nuôi nên cho chim ăn thức ăn mềm dễ tiêu như thức hỗn hợp dạng bột để tránh tổn thương niêm mạc tiêu hóa.