(Người Chăn Nuôi) – Việc chẩn đoán thai sớm cho heo nhằm phát hiện chính xác số heo mang thai trong tổng đàn được phối, qua đó dự đoán số heo con sinh ra, sử dụng thuốc, vaccine…, để xây dựng kế hoạch sản xuất phù hợp, giảm tình trạng stress ở heo nái khi mang thai, cũng như tiết kiệm được chi phí nhân công trong quản lý và chăm sóc tại trang trại.

Quan sát động dục hàng ngày

Sau khi trứng được thụ tinh trong ống dẫn trứng, phôi sẽ di chuyển xung quanh 2 sừng của tử cung để trở nên cách đều nhau. Sự sống sót của những con này đến ngày thứ 10 hoặc 11 bắt đầu có tín hiệu mang thai nhưng sự thất bại vào thời điểm này dẫn đến việc động dục trở lại theo chu kỳ hơi chậm 22 – 26 ngày.

Quá trình cấy phôi bắt đầu từ ngày 12 – 14 và cần có tối thiểu 5 phôi thai để tiếp tục mang thai. Nếu trường hợp sảy thai vào thời điểm này thì thời gian động dục trở lại sẽ chậm đến 23 – 38 ngày vì thai đã bắt đầu.

Nếu quá trình mang thai được duy trì cho đến khi hoàn thành quá trình cấy ghép và sau đó không hoàn toàn hấp thụ được, thì nái sẽ mang thai giả trong một thời gian khác nhau và sau đó không chuyển sang giai đoạn khác ở heo. Trong nhiều trường hợp, kết quả thử thai dương tính ngay từ sớm chỉ để phát hiện nái âm tính sau đó. Lưu ý, việc thai lưu trong khoảng thời gian 15 – 35 ngày có thể cho kết quả xét nghiệm dương tính giả.

Nhìn từ bên ngoài: Nái có thai xuất hiện trạng thái phù thũng ở tứ chi và thành bụng. Tuyến vú bắt đầu phát triển to lên, bè ra. Heo ăn uống tốt và ngủ ngon, bụng dần phát triển to lên. Heo không có xuất hiện biểu hiện động dục lại sau 3 tuần kể từ lúc phối.

Có nhiều phương pháp để chẩn đoán thai nghén ở heo

Kiểm tra biên độ

Máy kiểm tra biên độ thường chỉ có thể kiểm tra thai kỳ của heo ở ngày 28 – 80. Tuy nhiên, máy dễ cho kết quả dương tính giả nếu bàng quang đầy và quá trình quét không tìm thấy tử cung.

Các xét nghiệm Doppler

Máy siêu âm Doppler chính xác hơn và có thể được sử dụng trong toàn bộ giai đoạn thai kỳ từ 26 ngày đến đủ tháng. Đây là phương pháp phổ biến nhất với độ chính xác cộng thêm 90%. Những âm thanh được phát hiện trong thời kỳ đầu mang thai phát sinh từ những thay đổi trong lưu lượng máu diễn ra trong các động mạch lớn cung cấp máu cho tử cung. Chuyển động của thai nhi và nhau thai cũng có thể được phát hiện cùng với nhịp tim của thai nhi. Nhiễm trùng thai, hấp thụ phôi hoặc động dục sớm có thể cho kết quả dương tính giả và tất nhiên việc diễn giải sai âm thanh hoặc thiếu kinh nghiệm có thể dẫn đến kết quả sai. Các băng âm thanh trình diễn có sẵn với thiết bị.

Sinh thiết âm đạo

Kỹ thuật này bao gồm việc loại bỏ một mảnh nhỏ của màng nhầy âm đạo bằng một dụng cụ đặc biệt. Dụng cụ được đưa vào âm đạo 150 – 300 mm ép vào màng và phần cuối thao tác cắt ra một đoạn nhỏ. Mẫu được đặt trong một hộp nhỏ với chất bảo quản đặc biệt và được đưa đến phòng thí nghiệm để kiểm tra mô học. Kỹ thuật này tốn thời gian, chi phí và ít được sử dụng.

Phân tích huyết thanh

Việc này có thể được thực hiện sau ngày thứ 22 bằng cách sử dụng một ống nhỏ để chọc vào tĩnh mạch tai. Một ống mao mạch mỏng thu thập một đốm máu, sau đó được xét nghiệm các hormone thai kỳ. Nó tốn thời gian, tốn kém và ít được sử dụng. Các kỹ thuật đang được phát triển để kiểm tra phân để phát hiện mang thai nhưng vẫn chưa được hoàn thiện để sử dụng cho mục đích thương mại.

Siêu âm

Thiết bị quét siêu âm hiện đã có sẵn, tương tự như thiết bị được sử dụng trên người để phát hiện thai nghén. Nó đắt tiền nhưng rất chính xác và có thể hợp lý để sử dụng trong các trang trại lớn.

Siêu âm thai cho heo được tiến hành khi heo mang thai 22 – 30 ngày. Kỹ thuật này giúp ích rất nhiều cho việc quản lý đàn heo nái trong chăn nuôi công nghiệp, giảm tình trạng stress cho heo nái trong giai đoạn mang thai. Giai đoạn heo mang thai 18 – 21 ngày siêu âm khó phát hiện được heo có mang thai hay không. Vì vậy, trong giai đoạn này heo nái phải được kiểm tra lốc thủ công, kết hợp giữa kích thích hormone của heo đực và kích thích vật lý của kỹ thuật viên. Cách siêu âm: Để heo đứng, siêu âm ở vị trí giữa núm vú thứ nhất và núm vú thứ 3 tính từ phía đuôi heo. Bôi gel siêu âm lên đầu dò và đặt đầu dò vuông góc với bụng heo tại vị trí xác định. Sau đó di chuyển đầu dò và đặt nghiêng ở các góc khác nhau để quan sát toàn bộ túi thai. Túi thai là những khoảng đen đậm hình bầu dục hoặc tròn tương đối, các túi thai nằm cạnh nhau trong tử cung khá giống với cách sắp xếp của chùm nho. Tuổi thai càng lớn kích thước túi thai càng lớn và có thể thấy bào thai bên trong túi.

Lưu ý: Khi siêu âm nên để heo đứng thẳng lưng, nếu heo nghiêng lưng sang một bên có thể gây khó phát hiện bào thai. Trong quá trình siêu âm nên dùng bút chì ghi số bào thai dự kiến vào thẻ nái để so sánh với số lượng thực tế khi heo đẻ ra. Đánh dấu những nái mang thai nhiều con để điều chỉnh khẩu phần hợp lý, tránh tình trạng thiếu dinh dưỡng dẫn đến heo con sinh ra còi cọc khó nuôi. Những heo không mang thai cần được xử lý để hạn chế tối đa ngày không sản xuất của heo nái.

Phương Đông